پرسش:
مگر چه سری در سوره حمد نهفته است که برخی از مفسران آن را بهترین راههای کمال انسانی بیان کرده اند؟
پاسخ:
این که در این سوره چه اسراری هست ما نمی دانیم و فقط آن چه هست روایاتی می باشد در فضیلت این سوره و بیان تفسیرهای آن، که نشان از عظمت این سوره می باشد.
ـ تعابیر خاص در روایات. در روایات اسلامی، برای سوره حمد، تعابیر خاصّی ذکر شده است، مانند: اُمّ الکتاب، ارزشمندترین چیز در گنجینه های عرش الهی، برابری با یک سوم یا دو سومِ قرآن، وجود اسم اعظم خدا در آن.
ـ جامعیت سوره حمد؛ از امام رضا (علیه السلام) نقل است که: «هیچ چیزی مانند قرآن و هیچ سخنی مانند سوره حمد، در برگیرنده خیر و حکمت نیست».(1)
ـ نداشتن جایگزین؛ از پيامبر (صلی الله علیه و آله) نقل شده كه فرمود: قسم به كسى كه جان من به دست او است خداوند نه در تورات و نه در انجيل و نه در زبور، و نه حتى در قرآن، مثل اين سوره را نازل نكرده است، و اين ام الكتاب است.(2)
ـ برابری با یک سوم یا دو سومِ قرآن؛ و نیز از پيامبر (صلی الله علیه و آله) نقل شده: هر مسلمانى سوره حمد را بخواند پاداش او به اندازه كسى است كه دو سوم قرآن را خوانده است (و طبق نقل ديگرى پاداش كسى است كه تمام قرآن را خوانده باشد) و گويى به هر فردى از مردان و زنان مؤمن هديه اى فرستاده است.(همان)
پی نوشت ها:
1. ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، جامعه مدرسین، ج 1، ص 310، ح 926.
2. طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ناصر خسرو، ج 1، ص 88.
3. همان.