در اسلام آيا رنگ خاصي از لباس مکروه يا حرام است؟ بين زن و مرد تفاوتي وجود دارد؟
پاسخ:
در روايات ما هيچ رنگي حرام نشده است ولي امکان دارد بعضي رنگ ها از جنبه هاي ديگه مثل جلب توجه کردن حرام باشد. روايتي از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نقل شده كه: «كسي كه لباس شهرت بپوشد (يعني لباسي كه باعث شود انگشت نما شود و بخاطر پوشيدن آن لباس مشهور شود) در قيامت خداوند متعال از او روي گردان مي شود.»(1)
داشتن کراهت براي رنگ مشکي در روايات اشاره شده است.(2) اما در همين مورد استثناهايي است:
عدة من اصحابنا عن احمد بن ابي عبدالله عن بعض اصحابه رفعه قال: کان رسول الله يکره السواد الا في ثلاث الخف و العمامة و الکساء …
پيامبر اکرم(ص) از پوشش سياه کراهت داشت مگر در سه مورد: خفّ (نوعي کفش چرمي نازک) عمامه و کساء.(3)
لباس مشکي براي بانوان کراهتي ندارد. همچنين در مراسم عزاداري استثنا شده است:
حسن بن ظريف بن ناصح از پدرش از حسين بن يزيد از عمر بن علي بن الحسين نقل مي کند: « وقتي حسين بن علي(ع) کشته شد ، زنان بني هاشم جامه ها وعباهاي سياه به تن کردند وازسرما وگرما شکايتي ننمودند ودراين حال علي بن حسين (ع) براي مراسم عزاداري آنان غذا آماده مي کرد.»(6)
مرحوم کلينى نقل مىکند که سليمان بن راشد از پدرش نقل کرد: امام سجاد(ع) را ديدم که جبّه اى جلو باز و سياه رنگ و طيلسانى کبود رنگ پوشيده بود.(7)
پس از شهادت امام حسين(ع) و ياران او، زنان بني هاشم و طايفة قريش براي امام حسين(ع) لباس سياه پوشيدند.(8)
مسعودى در اثبات الوصيه چنين روايت کرده که امام مجتبى (ع) پس از دفن پدر، در مسجد کوفه خطبه خواند در حالى که عمامه اى سياه بر سر و طيلسانى(9) مشکى در بر داشت. (10)
داوود رقى مىگويد: «شيعيان از امام صادق (ع) درباره پوشيدن لباس مشکى سؤال کردند، در حالى که ديدم آن حضرت نشسته است و جبه اى سياه بر تن و قلنسوه (11) مشکين بر سر و چکمه اى سياه با آستر مشکى در پاى دارد. ايشان قسمتى از آن را پاره ساخت و فرمود. اما ان قطنه أسود. و أخرج منه قطناً أسود ثم قال: بيض قلبک و ألبس ما شئتک؛ (12) آگاه باش که پنبه آن سياه است. مقدارى از پنبه را بيرون کشيد و فرمود دل را سفيد کن، آنگاه هر چه خواستى بپوش».
و صاحب جواهر روايات مربوط به کراهت سياه پوشي را شامل زنان ندانسته و مي فرمايد: «طبق تصريح کتاب هاي متعددي از علماي اماميه، کراهت پوشش سياه مختص مردان است، زيرا شارع مقدس پوشش غليظ تر و بيشتري براي زنان هنگام مواجهه با نامحرم قرار داده است، و رنگ مشکي در مقايسه با رنگ هاي ديگر به نحو بهتري پوشش غليظ تر و بيشتر را تأمين مي کند.»(13)
در حلية المتقين مرحوم مجلسي آمده: «بهترين رنگ ها در لباس سفيد است و بعد از آن زرد و بعد از آن سبز و بعد از آن «سرخ نيمرنگ» و كبودي و عدسي. اما لباس هايي كه مكروهند عبارتند از «سرخ تيره» خصوصاً در نماز و پوشيدن جامه سياه الا در مواردي که بالا عرض شد.
در حديثي از امام صادق ـ عليه السلام ـ مي‌خوانيم كه «جامه سرخ تيره پوشيدن، مگر براي نو داماد كراهت دارد.»(4)
امام باقر ـ عليه السلام ـ از پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ روايت مي‌كند كه خطاب به علي(ع) مي‌فرمايد: «لباس قرمز نپوش. چرا كه آن از لباس هاي شيطان و ابليس است.»(5)
پي نوشت ها:
1. محمدي ري شهري، ميزان الحکمه،چاپ سوّم، قم، دارالحديث، 1381 هـ .ش، ج8، ص 418.
2. فروع کافي،دار الکتب الإسلامية، تهران - ايران، 1407 ق، ج 2، کتاب الصلاة باب اللباس الذي تکره الصلاة فيه و ما لا تکره، ص 397، فروع کافي ج 6 کتاب الزي والتجمل باب لبس السواد، ص 449، وسائل الشيعه، ج 3، کتاب الصلاه ابواب لباس المصلي، باب 19، باب کراهة لبس السواد الاّ …
3. کليني، فروع کافي،دار الکتب الإسلامية، تهران - ايران، 1407 ق، ج 6، کتاب الزيّ والتجمل باب لبس السواد، روايت يک، ص 449..
4. مجلسي، محمدباقر، حلية المتقين، ص 15ـ14.
5. حر عاملي، محمد بن حسن - محقق:حسيني جلالي، محمدرضا - محقق:مؤسسة آل البيت عليهم السلام لاحياء التراث،قم،1414 ق، ج2، ص 317 باب 44 از ابواب لباس المصلي.
6. وسائل الشيعه، همان، ج2 ،ص357.
7. همان، ص 361.
8. حسين رجبي، پاسخ به شبهات عزاداري، ص 105.
9. جامهاى بلند و گشاد که بر دوش مىاندازند.
10. اثبات الوصية للامام على بن ابيطالب، ص 133، باب فى امامة الحسن (ع).
11. نوعى کلاه دراز.
12. علل الشرايع، شيخ صدوق، ج 2، ص 347، باب 56، العلة التى من أجلها لا تجوز الصلاة فى سواد.
13. جواهر، ج? ص???.
